شهید غلامرضا یزدانی: روند شکل گیری توپخانه سپاه

غلامرضا یزدانی خرداد ماه 1384 تهران:

روند شکل گیری توپخانه سپاه

پنجم مهر ماه 1360 وبا انجام عملیات ثامن الائمه(ع)،حصر ابادان شکست و فصل  نوینی در دفاع مقدس اغاز گشت. پس از ان رزمندگان اسلام عملیات بزرگ و کوچک دیگری را طراحی و اجرا کردند.که هر کدام تاثیر فراوانی در صحنه های سیاسی و نظامی منطقه وجهان گذاشتند.

یکی از این اثار که امروزه اهمیتش بسیار روشنتر  از گذشته است شکل گیری سازمان رزم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

شایسته است که رسته های مختلف تخصصی این سازمان وتاثیر وعملکرد انها در موفقیت های عظیم دفاع مقدس را به خوبی تبیین کنیم وبه نسلهای بعدی منتقل نمائیم.

از جمله این رسته ها و تخصص ها ،که دستاوردی است مبارک و ارزشمند ،توپخانه سپاه است.

کار توپخانه سپاه از عملیات ثامن الائمه یعنی اولین عملیات گسترده افندی بر علیه رژیم متجاوز بعث عراق شروع شد و بعد از مدت کوتاهی وطی فرایند پیچیده به شجره طیبه و تنومندی در جبهه ها بدل گشت که حیرت دوست و دشمن را بر انگیخت.

وقتی موسسین توپخانه سپاه کارشان را با یک قبضه خمپاره انداز 120م م شروع کردند شاید خودشان هم پیش بینی نمی کردند که تا پایان جنگ در سال 1367 به تشکیلات قدرتمند وافتخار افرین برسند که صدها عراده توپ سازماندهی شده در قالب گروه های توپخانه واتشبارها وگردانهای لشگرها و تیپهای سپاه داشته باشند.

انها با سربلندی این سازمان قوی وکار امد رابه نسل اینده تحویل دادند تا توسعه اش دهند وهمیشه انرا برای دفاع از اسلام وکشور نگه دارند .اما چه کسانی وچه گونه این کار عظیم را انجام دادند؟

این کتاب حاوی خاطرات ونکات تلخ وشیرین ومتنوعی در ابعاد تخصصی ،مدیریتی،اخلاقی ومعنوی شهدای توپخانه سپاه است. این کتاب را در امتثال فرمایش رهبر معظم انقلاب حضرت ایت الله عظمی خامنه ای مد ظله العالی نگاشته ایم که فرمودند :امروز فضیلت زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهیدان کمتر از شهادت نیست.

و نیز برای پاسداشت یاد ونام فرماندهان وبنیانگذاران شهید این نهال طیبه و زحمات وخدمات خالصانه وهمت بلند این مردان الهی که برای ادای تکلیف دفاع از انقلاب اسلامی به فرمان پیر مرادشان حضرت امام خمینی رحمه الله علیه از پای فتاده،میان خون شتافتند.

در این کتاب بخشی کوچک از تلاش عظیم این عزیزان را پیش روی نسلهای اینده می گشائیم. مردانی که تجلی اتش خشم خداوند بودند بر جان خصم زبون.

سرداران اتش کتاب زندگی ،مجاهدت و سر انجام  پرواز آسمانی مردانی است که بی شک اختیار خود را از دست نفس اماره دراوردند تا لیاقت شهادت یافتند.

سرداران اتش پر است از ابتکارها ،فداکاریها ،خون دل خوردنها و زحمات فرماندهان شهیدی که در روزگار سخت جنگ و در اوج مظلومیت و گذشت دل به دریای خطر زدند و به خواست خداوند یکتا، ابراهیم وار از اتش بر افروخته نمرودیان سالم و پیروز به در امدند .

سرداران اتش را خالصانه به همه کسانی تقدیم می کنیم که سالهاست چیزی جز یاد و خاطره شهیدان تسلی بخش دلهای پر فراقشان نیست خصوصا به محضر مادران ، پدران ، همسران وفرزندان صبور شهیدان توپخانه سپاه.

توپخانه نیروی زمینی سپاه در دوران دفاع مقدس ، حدود 1500 شهید والامقام را تقدیم اسلام نموده است و شایسته بود که برای همه این عزیزان تلاشی وافر کنیم تا شرح زندگی ،تلاشها ومجاهدت های انان به نگارش در اوریم اما وقتی این کار را اغاز کردیم ، متاسفانه متوجه شدیم که پس از گذشت 17 سال از پایان جنگ و بجز برای تعداد انگشت شماری از شهدای شاخص ، هیچ مدرک وسابقه مکتوب و قابل استنادی برای بقیه وجود ندارد .

حتی در مورد تعداد زیادی از ایشان ، بجز یک اسم و تاریخ شهادت هیچ مدرک ومطلب دیگری در دسترس ما نبود . بدین ترتیب کارمان بسیار دشوار گشت ولی تصمیم گرفتیم که در مرحله نخست، زندگینامه شهدای فرمانده گردان به بالا را به رشته تحریر در اوریم.

البته هم زمان تلاش جدی را برای جمع اوری اطلاعات سایر شهدای توپخانه اعم از پاسدار ، سرباز و بسیجی شهید ومفقود اغاز کردیم تا برای انها نیز در وسع و اطلاعات و اسناد بدست امده مجموعه مکتوبی را فراهم سازیم . سپاس خدای یکتای را که تلاش پس از 18 ماه نتیجه و اینک اولین جلد "سرداران اتش" تقدیم حضور شماست .

باید یاداوری نماییم که حجم مطالب متن ها برای هر کدام از این شهیدان عزیز متناسب با مدارک و اسنادی بوده که موفق به جمع اوری و استفاده از ان بوده ایم.

در پایان استدعا داریم که خانواده های معظم و همرزمان عزیز هر گونه تصحیح و مدارک تکمیلی را به توپخانه نیروی زمینی سپاه ارسال فرمایند .

این کار قدم کوچکی بود در امتثال فرمایش مقام منیع ولایت و بدان امید که مقبول حضرت حق و مشمول شفاعت ارواح مطهر شهیدان قرار گیرد و توفیق ادامه راه ، تحت توجهات حضرت بقیه الله العظم "ع" فراهم اید .

الف) روند شکل‌گیری سپاه
وقتی در اردیبهشت سال 1358 که دو ماه از پیروزی انقلاب اسلامی‌می‌گذشت بنا به نیاز وضعیت آن دوران تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌به فرمان مبارک حضرت امام خمینی«ره» ابلاغ شد مهمترین ماموریت آن عبارت بود از حفاظت از انقلاب اسلامی‌و دستاوردهای آن چون انقلاب توسط ضدانقلابیون داخلی و عناصر وابسته به رژیم طاغوت تهدید می‌شد.

لذا با چنین ماموریت و دیدگاهی این ارگان تازه تأسیس سازماندهی شد که به تبع آن صرفاً تیم‌ها، دسته‌ها، گروهانها و گردانهای عملیاتی با رویکرد عملیات شهری و حفظ و ارتقاء امنیت داخلی کشور شکل گرفت و سپاه در هر شهر و شهرستانی متناسب با تعداد نیروی جذب شده و وسعت سرزمینی و حساسیتهای امنیتی خاص آن منطقه وضعیت خود را سازمان داد.

بعد از مدت کوتاهی بنا به ضرورت فعالیتهای فرهنگی و مردم‌یاری در ابعاد مختلف نیز در کنار ماموریت حفظ امنیت انقلاب انجام می‌شد که به مرور زمان تقریباً با هم عجین شده و ماموریت و سازمان سپاه ماهیتی امنیتی، فرهنگی پیدا کرد که به ترتیب تقدم تبلیغات فرهنگی و سلاح دو ابزار اصلی اجرای ماموریت سپاه در این مقطع تلقی می‌شد.

اما شورشهای قومی‌واگرایانه در نقاط مرزی که مهمترین آنها حوادث تجزیه طلبانه در کردستانات بود سپاه را در 15ماه اول عمر خود متوجه ضرورت تقویت صبغه نظامی‌کرده و با این رویکرد تا شهریور 1359 که در آستانه هجوم رژیم بعث عراق قرار گرفتیم حداکثر توسعه سازمان رزم سپاه تعدادی محدود گردانهای رزمی‌بود که با روشهای چریکی و غیرکلاسیک درگیر مبارزه با اشرار و ضد انقلابیون مسلح در کردستانات گردید و سنگینترین سلاحی هم که در اختیار سپاه بود تعدادی از انواع خمپاره‌انداز و نیز آرپی‌جی و تیربار بود در حالی که در همین وضعیت ضدانقلابیون در کردستان مسلح به توپخانه هم بودند.

 شاید آمار کل سلاحهای سپاه در آن مقطع از چندهزار تفنگ ژ3 و کلت و دهها خمپاره‌انداز و آرپی‌جی تجاوز نمی‌کرد و این، ‌همة موجودی سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی‌بود اما…

وقتی جنگ متوقف گردید وضعیت و چهره سپاه با اوایل آن نه تنها قابل قیاس که حتی قابل تصور هم نبود. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌که در روز شروع جنگ سازمان رزم آن شامل چند گردان رزمی‌ و چند ده خمپاره انداز و تیربار و … بود در مردادماه سال 1367 به سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی، 15 لشکر پیاده و زرهی با دهها تیپ عملیاتی، صدها عراده جنگ افزار توپخانه متوسط و سنگین سازماندهی شده در قالب گروههای توپخانه و توپخانه لشکرها، چند هزار دستگاه تانک و نفربر، انواع سیستم‌های پدافند هوایی موشکی که موفق شد پیشرفته‌ترین هواپیمای دشمن را سرنگون کند، سیستم موشکی زمین به زمین قدرتمند که دشمن را از شرارت باز می‌داشت.

یگانهای مخابراتی با سیستم‌های ارتباطی کافی، یگانهای اطلاعاتی با شبکه های فعال و کارآمد.

سازمان بهداری رزمی‌قوی که در منطقه عملیات و نزدیک خط مقدم عملهای جراحی سنگین انجام می‌داد.

مهندسی رزمی‌بسیار قوی که قادر بود پروژه‌ای چون پل فاو یا جاده جزیره مجنون را در هورالهویزه احداث کند، یگانهای شناور سبک که قادر به درگیری و ضربه‌زدن به ناوهای ابرقدرتها در خلیج فارس شده بودند .

از همه اینها مهمتر هزاران فرمانده مجرب و کارآمد با تجربیات بسیار ارزنده در سطوح مختلف، مجهز گردیده بود و اینها همه از برکت دفاع مقدس 8ساله با هدایت و فرماندهی حضرت امام خمینی«ره» که محور حرکت ایشان معنویت و ادای تکلیف الهی بود بدست آمده بود.

حال این سوال قابل طرح است که چه اتفاقاتی افتاد که آن نهال کوچک تبدیل به این شجره طیبه نیرومند و پرشاخ و برگ گردید؟
در این نوشتار مختصر که تحت عنوان « تاریخچه تشکیل توپخانه سپاه» به قلم کشیده شده است صرفاً نگاهی گذرا و کلی به سیر مراحل و چگونگی شکل‌گیری یکی از این سازمانهای مهم و تاثیرگذار بر دفاع مقدس یعنی « توپخانه نیروی زمینی» پرداخته می‌شود.
امید است این بخش مکمل محتوی سراسر با معنویت این کتاب بوده و تصویری کلی و روشن از توپخانه سپاه به خوانندگان گرامی‌و نیز نسلهای آینده ارائه و در حد وسع، تلاش و مجاهدات خالصانه شهیدان، فرماندهان و رزمندگان فداکار این رسته ارج گذاشته شود.

ب) روند شکل گیری توپخانه سپاه

« بعد از عملیات ثامن‌الائمه«ع» که منجر به رفع محاصره آبادان گردید از جمله غنائم بدست آمده از عراق یک آتشبار توپخانه 155م.م کششی بود که توسط دشمن در شمال آبادان بین دارخوین و پل مارد مستقر بود. این آتشبار توپخانه بلافاصله تعمیر و عملیاتی شده و در همان منطقه برعلیه دشمن بکار گرفته شد. سه ماه بعد در عملیات فتح بستان نیز مجدداً یک گردان توپخانه 130م.م و یک آتشبار 105م.م پرتغالی از ارتش عراق توسط رزمندگان تیپ 14 امام‌حسین«ع» اصفهان به غنیمت گرفته شد که این گردان به دستور حسین خرازی فرمانده تیپ سازماندهی شده و در عملیات فتح‌المبین در پشتیبانی از گردانهای مانوری بسیجی مبادرت به اجرای آتش کردند و این دو اتفاق مبداء شکل‌گیری توپخانه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌است.

تا قبل از عملیات فتح‌المبین کسی به ایده تشکیل توپخانه در سپاه بطور جدی فکر نمی‌کرد هرچند همه فرماندهان یگانهای مانوری و خصوصاً در سطوح بالاتر در خلال چند عملیات کوچک و بزرگ قبل از آن این ضرورت را احساس می‌کردند اما کسی با پوست و گوشت خود آن را هنوز درک نکرده بود. از طرفی عنصر اصلی و مورد اتکا آتش پشتیبانی در سپاه تا عملیات فتح‌المبین خمپاره‌اندازها بودند که به وفور هم به غنیمت گرفته شده بودند. اما در لایه هایی از یگانهای رزم عناصر و افرادی بودند که نیاز به جنگ‌افزارهای پشتیبانی با برد بلندتر و حجم بیشتر از ادوات را لمس می‌کردند و حتی مصرانه بدنبال آن بودند اما نمی‌دانستند چگونه و از کجا می‌توان چنین سلاحهایی را فراهم کرد. خصوصاً که کشور ما با تحریم جهانی نیز مواجه و حتی سیم‌خاردار هم به ما نمی‌فروختند. اگر به این احساس نیاز، توسعه سریع یگانهای رزمی‌سپاه را که ضرورتی اجتناب‌ناپذیر بود و بعد از هر عملیات تشکیل چندین تیپ برای گسترش دامنه عملیاتهای بزرگ را اضافه کنیم، آنگاه این احساس نیاز بیشتر نمایان می‌شد.
در آستانه عملیات فتح‌المبین که حمله بسیار گسترده و مهمی‌در منطقه ای به وسعت 5000کیلومترمربع در غرب دزفول طراحی و آماده اجرا می‌شد یکی از مشکلاتی که ذهن طراحان و فرماندهان سپاه را به خود مشغول کرده و دغدغه آن قابل کتمان نبود کمبود و یا فقدان آتش پشتیبانی کافی برای این عملیات بود.

هرچند که به گردانهای توپخانه ارتش ماموریت پشتیبانی آتش ابلاغ شده بود اما به هرحال با توجه به اینکه حجم عظیم نیروهای بسیجی در قالب تیپهایی که سپاه سازماندهی کرده و وارد عملیات می‌شدند، فاقد آتش پشتیبانی اطمینان‌بخش بودند با این اوصاف عملیات فتح‌المبین با همه عظمت خود در زمینه آتش پشتیبانی نزدیک بیشتر با استفاده از جنگ‌افزارهای ادوات و خمپاره‌اندازها انجام شد.

برای حداکثر استفاده از مقدورات محدود موجود برادر حسن مقدم در قرارگاه کربلا با یک حرکت ابتکاری و برنامه‌ریزی شده قبل از این عملیات با دعوت از همه فرماندهان یگان ادوات تیپها مبادرت به ایجاد مرکزی برای هماهنگی بین یگانها به منظور حداکثر استفاده از آتشهای موجود نمود که این حرکت مبارک منجر به ارائه ایده تشکیل سازمان توپخانه بعد از این عملیات گردید. اما برای این کار بزرگ نه نیرویی، نه توپی، نه مهماتی، نه تجهیزاتی، نه مرکز آموزشی و خلاصه هیچ چیزی وجود نداشت اما خداوندی مدبر، مردانی با اراده، فرماندهی چون امام و نصرتهای غیبی خداوند وجود داشت.
وقتی عملیات فتح‌المبین در دهم فروردین 1361 به پایان رسید علاوه بر پانزده هزار اسیر و سایر غنائم، 165عراده انواع توپهای مدرن و دوربرد و متوسط به همراه همه تجهیزات لازم و توپکش و مهمات بر و… و حتی خدمه و متخصصان آنها بدست رزمندگان اسلام به غنیمت گرفته شد. در یک امداد آشکار خداوندی، توپ و توپچی و توپخانه دشمن یکجا بدست سربازان امام افتاده‌بود.

واقعیت این است که قبل از عملیات فوق اصلاً در تصور ماهم نمی‌گنجید که چنین اتفاقی ممکن است بیفتد ولی به هرصورت اکنون حدود ده گردان توپخانه در اختیار سپاه قرار گرفته بود و باید کار شروع می‌شد که با یک تدبیر سازمانی که تشکیل آتشبارهای 4توپی بود این ده گردان توپ در قالب 15 گردان سازماندهی شد.

حسن مقدم که فوق تخصص در شکار فرصتهای طلایی است روز 12 فروردین با مشورت چند تن از فرماندهان از جمله حسن شفیع‌زاده که در این مقطع معاون تیپ المهدی بود و او نیز انگیزه ای قوی در ایجاد توپخانه برای سپاه داشت، چون خودش از روزهای اول جنگ با یک خمپاره‌انداز و روزی سه گلوله سهمیه و در شرایط بسیار سخت و فشارهای دشمن در جبهه آبادان با عراقی‌ها جنگیده بود و قدر آتش و توپخانه را می‌دانست، ایده تشکیل توپخانه در سپاه را با توجه به این حجم غنائم بدست‌آمده به فرماندهان مافوق ارائه که برادر سیدرحیم‌صفوی معاون عملیاتی سپاه بدون لحظه ای تردید این فکر و پیشنهاد را پذیرفته و همانجا طی دست نوشته ای به حسن مقدم ماموریت تشکیل توپخانه سپاه را از موضع فرماندهی سپاه ابلاغ و تدابیر و راهکارهای لازم را نیز ارائه کرده و دستور می‌دهند هرچه زودتر تشکیلات و سازمان مناسبی را پیشنهاد دهید.

حسن مقدم بعد از اخذ ابلاغ فوق روز بیستم فروردین‌ماه 1361 مبادرت به تشکیل« مرکز توپخانه سپاه» نموده و با شناسایی، جذب و سازماندهی تعدادی از عناصر و فرماندهان موجود در رده‌های مختلف عملاً هسته مرکزی‌توپخانه‌سپاه را فعال و بدین ترتیب کارهای بزرگی برنامه‌ریزی و شروع می‌شود که از همین قدم‌های اولیه حسن شفیع‌زاده نقش محوری و تاثیرگذاری در این روند ایفا می‌کند و این دو حسن سازمان توپخانه را بنیان‌گذاری و آماده اجرای ماموریتهای مهمی‌می‌شوند.

به موازات این اقدامات برای انجام عملیات بیت‌المقدس تمامی‌توپهای به غنیمت گرفته شده تعمیر، سازماندهی و در قالب گردانها و آتشبارها در پشتیبانی از عملیات فوق بکار گرفته شدند. واقعاً اتفاق بزرگی افتاده بود. سپاه و بسیج مجهز به توپخانه شده بود و این موضوع برای دشمن فوق‌العاده شوک‌آور و غیرقابل تصور بود. خصوصاً اینکه با استفاده از تجهیزات خودش این کار شده بود. تجهیز سپاه به توپخانه در تحلیل‌ها و ارزیابی‌های جهانی نیز نکته قابل توجه و تاملی بود. آنها آن را دلیل بر قدرت قوی سازماندهی و مدیریت موفق میادین جنگ توسط رزمندگان اسلام و فرماندهان سپاه می‌دانستند.
رزمندگان توپخانه سپاه برای بکارگیری یگانهای توپخانه جدید خود در عملیات فتح خرمشهر هیچ کمبودی جدی نداشتند.
در فاصله بین ده فروردین تا دهم اردیبهشت که شروع عملیات بیت‌المقدس بود تمامی‌یگانهایی که توپ غنیمتی در اختیار داشتند مبادرت به تعمیر و راه‌اندازی آنها کردند البته 90% توپها سالم و حتی بسیاری از آنها نو و در گریس کارخانه بودند.

شهید ناهیدی فرمانده یگان ذوالفقار تیپ27 حضرت رسول«ص» بعد از عملیات فتح‌المبین نگارنده را که در آن عملیات فرمانده یک گروهان ادوات بودم مامور راه‌اندازی و بکارگیری جنگ‌افزارهای 155م.م کششی به غنیمت گرفته در منطقه« علی گره زد» نمود. وقتی آنها را تحویل گرفتم متوجه شدم هنوز گریس کارخانه توپها پاک نشده بود.

از اطلاعات عملیات تیپ درخواست کردیم پیگیری کنند فرمانده این گردان را که اسیر و در اردوگاه بود برای کسب اطلاعات فنی در اختیارمان بگذارند. وقتی با سرگرد عراقی صحبت کردم گفت: « این توپها را عراق از فرانسه خرید و از طریق دریا حمل و پنج روز قبل از حمله شما در بندر عقبه اردن از کشتی پیاده و 24ساعت قبل آنرا وارد منطقه کرده بودیم که حمله شما شروع و ما اسیر شدیم …

نیازمندی اساسی که در این مرحله داشتیم مهمات بود که در تپه‌های «تینه» در منطقه دشت‌عباس و تنگه‌ابوغریب زاغه‌های بزرگ و حاوی دهها هزار انواع مهمات موجود، به غنیمت گرفته شده بود. حجم این مهمات آنقدر بود که تا حدود 9 ماه بعد ما مهمات توپخانه موردنیاز خود را از این زاغه‌ها برداشت و مصرف می‌کردیم.
توپکش، تجهیزات و حتی مدارک آموزش جنگ‌افزارها را هم به مقدار کافی بدست آورده بودیم. باید گفت با اراده خداوند، سپاه بدست دشمن مجهز به بهترین سلاحها، تجهیزات و مهمات روز دنیا شده بود که با آنها برعلیه خودش می‌جنگید.

توپهای 130،122 و 152 که در این عملیات و سایر عملیاتها به غنیمت گرفته شدند از پیشرفته ترین جنگ‌افزارهای موجود توپخانه در دنیا تا آن زمان محسوب می‌شدند. جالب است هر جا که از نظر اطلاعات فنی و تخصصی در بکارگیری توپها با مشکلی مواجه می‌شدیم بلافاصله فرمانده آتشبار یا گردان همان سلاح را از اردوگاه اسرای عراقی به منطقه آورده و او خیلی قشنگ و دقیق همه چیز را برای نیروهای ما آموزش داده، به اردوگاه برمی‌گشت. وقتی یک فرمانده توپچی عراقی از اردوگاه برای رفع بعضی اشکالات فنی به منطقه آورده می‌شد و آتشباری را که خود روزی فرمانده آن بود می‌دید و حالا باید طرز کار آنرا به بچه‌های بسیج آموزش می‌داد صحنه ای دیدنی بود که توصیف کردنی نیست ….

در زمینه آموزشهای تخصصی مشکل اصلی در بکارگیری جنگ‌افزارها بود که سیستم آنها شرقی و ارتش نیز مانند آنرا نداشت که از تجربه ایشان استفاده شود لذا استفاده از مدارک آموزشی همراه غنائم، اسرای توپچی‌دشمن و نیز ابتکارات و تجربه رزمندگان توپخانه مبنای آموزشها قرار گرفت که بسیار راه گشا بود. تخصص دیدبانی و هدایت آتش هم با ادوات اشتراک زیادی داشت.
بدین ترتیب طی پنج‌ماه یعنی از فتح‌المبین تا بعد از عملیات رمضان که مقطع مهم و سرنوشت سازی در شکل‌گیری یگانهای توپخانه سپاه بود گردانها و آتشبارهای توپخانه یگانهای رزمی‌تشکیل و عملیاتی شده و کم‌کم جای خود را در ذهن فرماندهان باز کرده و در طرحریزی عملیات به آنها توجه و نقش داده می‌شد.

البته با مشکلات زیادی هم مواجه بودیم. یکی از اقدامات مهم و غیرقابل اجتناب تاکتیکی ایجاد «مرکز هماهنگی و پشتیبانی آتش» بود که با توجه به حضور یگانهای توپخانه ارتش در عملیات و نیز تشکیل و در اختیار داشتن توپخانه در سپاه و ضرورت ایجاد هماهنگی‌ها، مبادرت به ایجاد این مرکز شده که حسن مقدم خود در قرارگاه‌مرکزی‌کربلا، حسن شفیع‌زاده در قرارگاه فتح و سایرین در بقیه قرارگاههای عمده این وظیفه را انجام و هماهنگی‌های لازم صورت می‌گرفت.

ج) روند توسعه سازمان و تشکیل گروههای توپخانه

روند به غنیمت گرفتن توپخانه‌های دشمن در عملیاتهای بعدی همچنان ادامه و تسلیحات اغتنامی‌همزمان تعمیر و بازسازی و سازماندهی و بکارگرفته می‌شد و بعد از هر عملیات سازمان توپخانه توسعه می‌یافت. بعد از فتح‌المبین در عملیاتهای بیت‌المقدس 30عراده، مسلم‌ابن‌عقیل«ع» 15 عراده، والفجرهشت 20عراده، والفجردو 18 عراده، کربلای پنج 20 عراده، والفجر ده 100عراده و مرصاد 18 عراده انواع توپهای دشمن به غنیمت گرفته شد.
تحلیل این روند و اینکه چگونه حتی در عملیات والفجرده در حلبچه که در سال آخر جنگ انجام شده‌است، یکصد قبضه توپ به غنیمت گرفته می‌شود کار جداگانه ای را می‌طلبد ولی به هر حال جمعاً حدود 400 عراده انواع توپهای ارتش عراق در طول دفاع مقدس به غنیمت نیروهای خودی درآمده و در سازمان توپخانه سپاه، برعلیه خودشان بکار گرفته شده است. این عدد معادل 3/1 کل توپهای ارتش عراق در روز آغاز جنگ می‌باشد که قابل تامل و توجه است.

با انجام عملیاتهای گسترده یکی بعد از دیگری سازمان رزم سپاه نیز از نظر کمی‌و کیفی توسعه یافت. تیپها به لشکر تبدیل شدند. موفقیتهای بزرگی که در صحنه جنگ نصیب نیروهای خودی شد و طراحان، فرماندهان و مسئولین کشور را به تقویت و توسعه رده‌های پشتیبانی رزمی‌به موازات یگانهای رزمی‌ترغیب کرد و لذا خرید جنگ‌افزارهای جدید توپخانه که مقدمات آن با حسن تدبیر حسن شفیع‌زاده انجام شده‌بود در برنامه قرار گرفت و با قابلیتهایی که توپخانه سپاه در طول عملیاتها از خود نشان داده و اعتماد مسئولین کشور و جنگ را جلب کرده‌بود، مبادرت به تامین سلاح و مهمات و تجهیزات شده و توپخانه سپاه بعد از مقطع شکل‌گیری اولیه خود جان تازه ای گرفته و همزمان تشکیل گروههای توپخانه نیز با احساس نیاز به آتشهای دوربرد و تقویت آتش یگانهای رزمی‌در دستور کار قرار و لذا از اوایل سال 1362 تا سال 1366 به تدریج گروههای 6گانه توپخانه سپاه نیز تشکیل و با انجام ماموریتهای محوله در عملیاتهای مختلف نقش چشمگیر و غیرقابل‌انکاری در موفقیتهای دفاع مقدس ایفا کرده‌اند.

در سال 1362 تقریباً همه لشکرها و تیپهای رزمی‌سپاه مجهز به یگانهای توپخانه بوده و بدین‌ترتیب سازمان توپخانه مراحل رشد و توسعه خود را طی کرد.

ولی از آنجا که در ادامه دفاع مقدس و به منظور بازداشتن رژیم متجاوز عراق ضرورت تجهیز سپاه به موشکهای دوربردبرای پاسخگویی به شرارتهای دشمن بعثی، ضرورتی قطعی تشخیص داده شده بود لذا در آبان‌ماه سال 1362 به برادرحسن مقدم که صاحب ایده های بزرگ در این زمینه بود ماموریت راه‌اندازی و سازماندهی« فرماندهی موشکی زمین به زمین سپاه» محول و حسن شفیع‌زاده بعنوان فرمانده توپخانه سپاه منصوب گردید. ایشان بعد از طی مراحل شکل‌گیری اولیه توپخانه طی 18ماه گذشته که خود نیز نقش محوری در این مرحله داشت، در راه توسعه و رشد و ارتقاء توان عملیاتی سپاه قدمهای بسیار بزرگی را برداشت که در زندگینامه و عملکرد ایشان در متن کتاب به آن پرداخته شده است.

توپخانه نیروی زمینی سپاه با تدبیر و درایت فرمانده شهیدش حسن شفیع‌زاده به موازات اجرای ماموریتهای سنگین محوله در 8 سال دفاع مقدس در طول 1400 کیلومتر جبهه های جنگ با عراق همزمان موفق به کارهای بزرگ دیگری نیز شده است که این اقدامات مکمل فعالیتهای عملیاتی بوده و بدون آنها امکان بقاء سازمان توپخانه میسر نمی‌شد که ازجمله مهمترین این اقدامات عبارتند از توسعه مرکز آموزش توپخانه در اصفهان، فعال کردن صنایع دفاعی برای تولید و ساخت توپ در کشور و قطع وابستگی به بیگانه، راه‌اندازی مرکز تعمیرات توپخانه در تهران، ابداع ابتکارات تاکتیکی و تکنیکی متعدد برای پاسخگویی به نیازهای جبهه در زمینه آتش پشتیبانی، برنامه ریزی برای کادرسازی و تربیت صدها فرمانده توپخانه در سطوح مختلف بطوری که در کل نیروی زمینی سپاه سیستم توپخانه منسجم و کارآمدی تشکیل شد، ایجاد هماهنگی تنگاتنگ با توپخانه ارتش در ماموریتها و بوجودآوردن یک انسجام سازمانی بسیار مطلوب و کارآمد، تعریف و ارائه نقش بازدارندگی برای توپخانه در زمینه جنگ شهرها بوسیله توپخانه های دوربرد سپاه که بسیارهم کارساز واقع شد، برنامه ریزی برای ارتقاء توان تاکتیکی در توپخانه بنحوی که توپخانه سپاه بعد از حدود دوسال از بد تاسیس، از چنان توان تاکتیکی برخوردار شد که در بعضی عملیاتها گردانهای توپخانه ارتش را زیر امر گرفته و با طرحریزی آتش و اقدامات استاندارد عملیاتی و تاکتیکی آنها را سازماندهی و بکار گرفت مثلاً در عملیات فتح فاو با ابلاغ شورای عالی دفاع 15 گردان توپخانه ارتش تحت امر سپاه به مدت 70 روز بکار گرفته شدند.

د) سازمان توپخانه بعد از جنگ

با پایان یافتن جنگ توپخانه نیروی زمینی سپاه با هزاران نیروی مجرب و کارآمد و حدود 60گردان توپخانه سازماندهی شده و با تجربیات تخصصی بسیار ارزشمند مانند سایر بخشهای نیروهای مسلح بازسازی خود را برنامه‌ریزی و آغاز کرد.
در این مرحله که از سال 1368 به بعد شروع گردید و با توجه به تشکیل دو نیروی جدید در سازمان سپاه طرح تفکیک شروع که به موجب آن کلیه نیروها، امکانات، ابنیه و … سپاه باید بین پنج نیرو متناسب با ماموریتهای آن تقسیم می‌شد که این کار بسرعت انجام و با شکل‌گیری لشکرها و تیپ‌های منتسب و تعیین آمایش سرزمینی، یگانهای موجود توپخانه نیز بین تیپها و لشکرها توزیع و سازمان شکل نهایی خود را پیدا کرد و در مقطع فعلی تمامی‌تیپها و لشکرها دارای یگانهای توپخانه سازمانی بوده و روز به روز توسعه کمی‌و کیفی مطلوبی را طی کرده‌اند.

هم‌اکنون سازمان منسجم و کارآمد توپخانه نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌با صدها گردان و آتشبار در قالب گروههای توپخانه و توپخانه یگانهای رزمی‌با داشتن توانایی تخصصی تاکتیکی، تکنیکی و فنی بسیار بالای خود به لطف خداوند ، توجهات حضرت‌ولی‌عصر«عج» و به برکت خون شهیدان والامقام آماده اجرای ماموریتهای محوله می‌باشد.
باید یادآور شد که توپخانه نیروی زمینی سپاه در دفاع مقدس 1500 شهید و صدها جانباز و سی آزاده و مفقود‌الجسد تقدیم انقلاب اسلامی‌نموده است که برای همه آنها از خداوند علو درجات مسئلت می‌نماییم.

والسلام؛ غلامرضا یزدانی